De Ouborg-Frugte connectie

Rieka Frugte valt voor kaashandelaar Johannes Ouborg

 In de geschiedenis van de Frugtes neemt Dordrecht een niet onbelangrijke plaats in. Karel Frugte, de zoon van voorganger en godsdienstonderwijzer Hendrik Frugte, was veldwachter in deze historische stad. Zijn zus Hendrika werd verliefd op kaasboer Johannes en vertrok naar Dordrecht. Hun zus Alida Johanna vertrok al in 1887 naar Dordrecht en ging uiteindelijk werken voor het gezin van horlogemaker Hendrik Ouborg. Om daarna in 1919 ongelukkig aan haar eind te komen. Vervolgens trouwde de dochter van Hendrika en Johannes, Alida Johanna Ouborg, vernoemd naar haar tante, weer met een Frugte, Karel Hendrik, zoon van veldwachter Karel Frugte. Kunt u het nog volgen?

Er is dus een duidelijke connectie tussen de familie Frugte en Ouborg, een familie met Franse roots. De familienaam Ouborg geeft al een beetje aan dat de oorsprong mogelijk niet Nederlands is geweest. Dat blijkt ook uit onderzoek van Palthe, die de stamboom heeft uitgeplozen. In 1622 werd in Frankrijk een zekere Pierre Aubourg geboren. Hij trouwde op 16 juli 1651 in Den Haag met Maria de la Haye, ook van Franse origine. Hij gaf bij zijn huwelijk als beroep op koopman. Later, in Dordrecht, bleek uit een processtuk dat hij poelier was geworden. De Ouborg-familie blijkt verknocht aan Dordrecht. Af en toe verdwijnt een kind wel naar andere steden, maar de meesten worden geboren, leefden en stierven in Dordrecht.

Van oudsher zijn veel Ouborg’en vooral koopmannen en handelslieden. In Dordrecht kon je ze vinden als horlogemaker, kaasboer, kleermaker en schoenmaker. De meest bekende uit de hedendaagse tijd is Aad Ouborg, geboren in Vlissingen en de grote man achter het merk Princess. Hij behoorde enige tijd tot de rijkste 500 personen van Nederland (Quote). Een andere opmerkelijk lid van de Dordtse familie is Piet Ouborg, kunstschilder. Zijn werk is opgenomen in een aantal grote musea in Nederland, waaronder Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam, het Gemeentemuseum in Den Haag en het Tropenmuseum in Amsterdam.

Johannes (Jan) Ouborg had aan het eind van de 19^e eeuw samen met zijn broer Hendrik de zaak van zijn vader Johannes overgenomen. De samenwerking tussen Jan en Hendrik verliep echter niet goed en uiteindelijk had Hendrik er genoeg van. Hij vertrok uit de zaak en ging in de leer bij weduwe Kessel die een zaak in horloges en klokken had. Uiteindelijk nam Hendrik de winkel, met daarboven een ruime woning, over. Hij had werk genoeg, zoveel zelfs dat hij zich naar maatstaven uit die tijd welgesteld mocht noemen. Hij stelde een assistent aan en zijn vrouw, die de zorg voor zeven kinderen had, kon een dienstbode nemen, die ook als kindermeisje en kokkin fungeerde. Haar naam: Alida Johanna Frugte, de oudere zus van Hendrika.

Hendrika en haar geliefde kaasboer Johannes trouwden in 1889. De geschiedenis verhaalt niet hoe zij elkaar hebben leren kennen. Wel dat het gezin veel kinderen kreeg, dertien, van wie Johannes, de eerste zoon, slechts drie jaar oud werd. Er is nog wel wat meer bekend over het grote gezin. Vader Johannes was een conservatieve, gelovige man die aktief was voor de AR (Anti Revolutionaire Partij) en de kerk (zie ook artikel over Johannes). Hendrika (Rieka) was zo ongeveer het tegenovergestelde. Zij was vooruitstrevend. Zij zou op een gegeven moment met Dorothea, haar oudste dochter, hebben meegelopen in een demonstratie voor vrouwenkiesrecht. 

Het moest voor vader Jan en moeder Rieka teleurstellend zijn geweest dat hun tweede zoon, ook Johannes genoemd, in verband met de eerste wereldoorlog deserteerde uit het leger (bron: C.Voogt, foto’s en verhalen van de familie Ouborg). Hij vluchtte naar België om gevangenisstraf te ontlopen. Uiteindelijk vertrok hij in 1921 naar Berlijn, waar hij trouwde met Els Polack. Hij scheidde van zijn Duitse vrouw in 1938 en trouwde opnieuw in 1941 in Den Haag.

Raakte Rieka in de 19^e eeuw verliefd op kaasboer Johannes, hun dochter Alida Johanna raakte op haar beurt weer verliefd op haar neef Karel Hendrik Frugte.  Of dat uiteindelijk heeft geleid tot de breuk tussen de voormalige veldwachter Karel Frugte en zijn zoon Karel Hendrik is niet duidelijk. Hoe dan ook, Karel sr. en Karel jr. wilden elkaar niet meer ontmoeten. Er is een lezing die zegt dat Karel sr. het niet eens was met de keuze van zijn zoon om met een nicht te trouwen, de andere lezing is dat de familie Ouborg niet blij was met de familie Frugte.  Ouborg dacht met een familie met maatschappelijk aanzien te trouwen, maar die blijkt arm en ongeregeld. Deze lezing lijkt nog het minst waarschijnlijk. Ongetwijfeld moet de familie Ouborg al jaren op de hoogte zijn geweest van het wel en wee van de familie Frugte en hebben geweten van de aktiviteiten van vader Karel, oud-veldwachter in Dordrecht en in Haarlemmermeer. Ook is er een verhaal dat vader en zoon in de bollenhandel gespeculeerd hebben en veel kapitaal zijn kwijtgeraakt. Dat zou kunnen, want er was ook een faillissement van Karel sr. in het begin van de jaren twintig. Diverse krantenberichtjes zouden ook in die richting kunnen wijzen.

 

Gezinskaart van Johannes Ouborg en Hendrika Frugte

 

I. Johannes Ouborg, geb. Dordrecht 17 aug. 1863, Koopman, † Dordrecht 8 febr. 1941, tr. Zeist 5 juni 1889 Hendrika (Rieka) Frugte, geb. Zevenhoven 2 april 1868, † Dordrecht 17 maart 1942, dr. van Hendrik en Dirkje Slag.

Uit dit huwelijk:
1. Dorothea Ouborg, geb. Dordrecht 15 april 1890, † ald. 23 juni 1963.
2. Hendrika Ouborg, geb. Dordrecht 3 april 1891, † Amersfoort 9 april 1972.
3. Johannes Ouborg, geb. Dordrecht 25 april 1892, † ald. 21 okt. 1895.
4. Dirkje Hendrika Ouborg, geb. Dordrecht 22 sept. 1893, † Haarlem 6 mei 1944.
5. Engeltje Ouborg, geb. Dordrecht 23 maart 1895, † Bussum 21 sept. 1969.
6. Alida Johanna, volgt II.
7. Johannes Ouborg, geb. Dordrecht 28 dec. 1897, † Den Haag 17 febr. 1963.
8. Karelina Ouborg, geb. Dordrecht 13 jan. 1899, † Rotterdam 23 mei 1959.
9. Johanna Ouborg, geb. Dordrecht 30 april 1900, † ald. 17 sept. 1981.
10. Maria Ouborg, geb. Dordrecht 2 okt. 1902, † Scharsterland 26 dec. 1986.
11. Pieternella Cornelia Ouborg, geb. Dordrecht 4 jan. 1904, † Zwijndrecht 26 jan. 1979.
12. Sophia Cornelia Hendrika Ouborg, geb. Dordrecht 3 maart 1905, † Voorburg 17 jan. 1980.
13. Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina Ouborg, geb. Dordrecht 16 jan. 1909, † Amersfoort 12 mei 1977.

 

II. Alida Johanna Ouborg, geb. Dordrecht 2 sept. 1896, † ald. 16 april 1983, tr. Dordrecht 23 mei 1923 Karel Hendrik Frugte, geb. Numansdorp 30 okt. 1891, Administrateur, † Den Haag 10 dec. 1945, zn. van Karel en Maria C. Scheepmaker.