Zalmsalade…

‘Ik wist het allemaal niet’…..

Tweede Kerstdag……tijd voor een zalmsalade. Nou èn, zul je denken. Dat dacht ik ook, heel lang. Totdat ik eindelijk het verband ontdekte tussen deze salade en mijn vader die ik nooit bewust heb mogen meemaken.

Voor wie geïnteresseerd is: de ingrediënten zijn augurkjes, zilveruitjes, gekookte aardappelen, peper, zout, mayonaise, zalm en o ja, mosterd. De juiste verhoudingen, goed mengen en je krijgt dé Frugte-zalmsalade. Zoiets. Maar voor mij is het meer dan alleen maar die overheerlijke zalmsalade.  Het heeft allemaal te maken met Tweede Kerstdag, de geboortedag van mijn vader. De dag waarop de zalmsalade van mijn moeder in onze kleine bovenwoning aan de Jan van Galenstraat in Amsterdam  op tafel kwam en wij, de kinderen en de naaste familie ervan smulden. Niet mijn vader. Die was er niet meer…

Ik heb lang niet geweten dat Tweede Kerstdag de geboortedag  van mijn vader was. Als kind hield je je daarmee niet bezig, zeker niet als je je vader in feite nooit hebt gekend.  Ik was twee jaar oud toen hij in 1951 overleed. Het was een noodlottig ongeval, zo bleek achteraf. Laten we het zo maar omschrijven. Er werd nooit over gepraat. Nooit werd verteld wat voor man mijn vader was. ,,Mijn Leo’’, zei mijn moeder altijd. ,,Een heel lieve man’’, zeiden mijn ooms en tantes. Daar bleef het bij. Een foto van mijn vader met mij als kind is er niet. Wel met mijn twee oudste broers.

Ik heb geen herinneringen aan mijn vader. Dat kan uiteraard ook niet. Pas later werd duidelijk waarom mijn moeder niet in staat was meer te vertellen over ‘haar Leo’.  Jarenlang dachten mijn broers en ik dat onze vader door zelfmoord om het leven was gekomen. Pas vlak voor haar overlijden in 1999 vertelde mijn moeder wat er werkelijk was gebeurd. Een noodlottig ongeval op de zolder van onze bovenwoning in Amsterdam. Hij stierf alleen. Wij, mijn moeder en de kinderen, waren al enkele dagen op vakantie in Castricum. Op vrijdagmiddag de derde augustus trof mijn opa het levenloze lichaam op zolder aan.

Dat mijn moeder na die traumatische gebeurtenis haar hoofd boven water wist te houden was achteraf gezien een godswonder en geeft ook aan hoe sterk zij was, ondanks de diverse inzinkingen die zij kende. Zij heeft het gered, mede door hulp van haar eigen familie.

Inmiddels weet ik wat voor een man mijn vader is geweest. Hoe zijn leven eruit zag. Een knappe man, sportief, sterk, intelligent, maar vooral….lief. Nog altijd bezit ik de brieven van mijn vader aan mijn moeder. Brieven waarin hij zijn liefde voor mijn moeder en de kinderen uit.  Brieven uit de jaren dertig en veertig. Achteraf besef ik dat ik veel van mijn vader moet hebben geërfd. Ook zijn neus, maar dat even terzijde. Maar vooral zijn liefde voor de sport, zijn liefde voor het schrijven. Op Delpher, het digitale archief van dagbladen, zijn nog verhalen van hem terug te vinden. Onder andere in de Volkskrant, Algemeen Dagblad – sportcorrespondent – en Handelsblad, en zelfs in oude Indische kranten.

Ik begrijp nu ook hoe trots mijn moeder was als zij aan haar kennissen en vrienden de krant liet zien waarin mijn naam onder het een of andere verhaal stond. En zij sommige stukjes uitknipte.

Zekerheid

Mijn vader daarentegen koos niet voor de journalistiek maar in de jaren veertig voor zekerheid. Een kantoorbaan bij de Kamer van Koophandel en bij de fa. Knegt en zn.  Een verstandige keuze, zo leek het. Vanaf het begin van de vijftiger jaren leek het alleen maar beter te gaan, totdat het noodlot toesloeg.

Ik wist nooit waar hij begraven lag. Mijn moeder sprak er niet over, ik vroeg er niet naar want ik leefde teveel in het heden. Het was de Nieuwe Ooster in Amsterdam. Ik wist ook niet, en misschien ook de familie niet, dat zijn lichaam een week na zijn begrafenis in opdracht van justitie uit zijn graf werd gelicht voor sectie. Digitale archieven van de begraafplaats onthulde dit feit met dag en tijdstip erbij vermeld. De reden bleef onbekend. Het zijn soms schokkende ontdekkingen waar je mee wordt geconfronteerd.

Terug naar de zalmsalade. Daar begon dit verhaal mee. De zalmsalade van mijn moeder, die op Tweede Kerstdag op tafel stond. De dag waarop mijn familie bij ons op bezoek kwam in onze kleine bovenwoning in Amsterdam. Het was een dag die aandacht verdiende met de zalmsalade die zo is verbonden met mijn vader. Ik wist dat niet. Ik begon die salade later zelf ook te maken voor speciale gelegenheden, maar nu heeft deze salade voor mij de betekenis gekregen die het ook verdient.  Hoe bijzonder eigenlijk. Ik heb mijn vader nooit gekend, maar nu ken ik hem beter dan ooit.

Mijn vader. Ik ben trots op deze man. En trots op mijn zalmsalade die ik nu bij speciale gelegenheden maak.  De salade die ook verbonden is met de geboortedag van mijn vader.