Monument

Een jaar in beeld en geluid. Een greep uit enkele bijzondere gebeurtenissen in Amsterdam in het jaar 1950.

 

Het is een bijzonder monument, het monument van Joodse Dankbaarheid, ook wel het het monument van Joodse Erkentelijkheid genoemd. Onthuld in 1950, gemaakt op initiatief van een comité van Joodse overlevers van de Tweede Wereldoorlog als dankbetuiging voor de Amsterdammers die de Joodse bevolking hadden geholpen tijdens de oorlog, zo valt op Wikipedia te lezen. Het beeld werd op 23 februari op het Weesperplein onthuld door de Amsterdamse burgemeester d’Ailly.
Het beeld kwam er niet zonder nogal wat kritiek, zeker binnen de Joodse gemeenschap. De reden voor dit beeld zou anders kunnen worden geïnterpreteerd, zo werd door velen gedacht. Immers, het suggereert dat  ’Nederlandse Joden’ door Nederlanders zijn gered terwijl maar een kleine hoeveelheid mensen terugkeerde uit de kampen.  Ook nakomelingen binnen de Joodse gemeenschap hadden sterk dat gevoel. Maar ook daarbuiten.  Immers, hoe kon zo kort na de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam eerst een monument verschijnen, betaald door de Joodse gemeenschap, in plaats van een  monument  ter nagedachtenis aan de vele doden in de kampen?
Hoe dan ook, het monument was er, maar bleef niet altijd op dezelfde plek staan. In 1968 vond de aanleg van de metro In 1968 moest het monument worden verplaatst vanwege de aanleg van de metro naar de zijkant van de Weesperstraat aan de achterkant van de Hermitage. Vervolgens moest die plek weer worden leeggemaakt om plaats te maken voor het Holocast Namenmonument. Het Monument voor Erkentelijkheid verhuisde in 2021 weer terug naar het Weesperplein.

Max Woiski

 

Een naam die velen zich nog kunnen herinneren is die van Max Woiski. In 1950 hebben we het dan nog over Max Woiski sr. De doorbraak  van Max Woiski begon met zijn grote hit in 1950, Bruine Bonen met Rijst. Woiski sr. had een eigen club, La Cubana in de Amsterdamse Leidsestraat en speelde vooral  Latijns-Amerikaanse muziek. Na de oorlog, begin jaren vijftig, begon hij met Surinaamse muziek en de doorbraak kwam in 1950 met de hit B.B. met R. (Bruine bonen met rijst).
Max Woiski sr vertrok vervolgens naar Bergen en speelde in het café Nieuwendijk aan de Dorpstraat en vervolgens in café Rustwat, halverwege Alkmaar en Bergen aan de Bergerweg.  Max Woiski jr. werd in 1950 door zijn vader gevraagd naar Nederland te komen, omdat senior in zijn band een zwarte gitarist nodig had. Na het vertrek van Woiski sr. naar Bergen begon zoonlief de nachtclub La Tropicana. Woiski jr kreeg pas eind jaren zestig, begin jaren zeventig, echt grote bekendheid met zijn hits Rijst met Kouseband en ‘Je bent nog niet gelukkig met een mooie vrouw’. Wie meer wil lezen over de geschiedenis van Woiski, moet even kijken op de website van Patrick van den Hanenberg.

Parkeerproblematiek

 

Het lijkt niet te geloven, maar ook in 1950 werd druk gediscussieerd over de parkeerproblematiek in Amsterdam. Parkeerproblemen deden in 1950 zich vooral voor op de maandag, de dag waarop er vele beurzen zijn. Rondvaarrederijen klaagden al over minder omzet omdat er een verbod was om de binnenstad te vrijwaren van autobussen. Het overbelaste verkeer in de smalle straten leidde al tot een parkeerprobleem en in de zomer werd het nog erger door de vele autobussen met toeristen. Parkeermeters waren er nog niet, die kwamen pas in 1964. In het bioscoopjournaal werd ook aandacht besteed aan de vele auto’s in Amsterdam.

Vakantiespelen

 

Het is altijd wel eens probleem geweest om kinderen in de zomervakantie bezig te houden. Vakanties waren soms te duur, maar het Amsterdamse Bos bracht vaak uitkomst. In de stad zelf werden voor kinderen vakantiespelen gehouden. Meerdere films uit die tijd laten beelden zien, zoals hieronder van Beeld en Geluid Amsterdam, de vakantiespelen op de Nieuwmarkt.

Fiets

 

Voor de gewone Amsterdammer was het vervoermiddel bij uitstek de fiets. Dat gold ook voor mijn familie. De auto was te hoog gegrepen, alhoewel veel jaren later bleek dat in 1950 of 1951 al werd gesproken over de aanschaf van een autootje. Die kwam er nooit. En de reden zijn de herinneringen aan 1951. De bron van onderstaande film is Beeld en Geluid (Amsterdam).